ΠΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΜΑΣΤΕ ΤΟΥΣ ΦΟΒΟΥΣ ΜΑΣ
Αγαπητοί Γονείς, 
Καθώς εμείς συνεχίζουμε να επεξεργαζόμαστε στα μαθήματα μας τα συναισθήματα, τα παιδιά, συνειδητοποιούν πια δύο πολύ σημαντικά πράγματα: ότι τα συναισθήματα ονομάζονται έτσι, γιατί τα αισθανόμαστε στο σώμα μας που μας δίνει σημάδια για το πώς νιώθουμε, αλλά και ότι όλα τα συναισθήματα μας είναι απολύτως φυσιολογικά.
Σήμερα, κατά τη διάρκεια της ώρας του Προγράμματος, μιλήσαμε για το συναίσθημα του φόβου. Είπαμε, ότι φοβισμένοι ή τρομαγμένοι αισθανόμαστε, όταν νιώθουμε ότι κινδυνεύουμε από κάτι. ενώ, όταν πιστεύουμε ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος, τότε αισθανόμαστε ασφαλείς. Επίσης είπαμε, ότι το συναίσθημα του φόβου, μάς είναι πολύ χρήσιμο, γιατί μπορεί να μας προφυλάξει από κινδύνους.
Είναι σημαντικό για τα παιδιά να κατανοήσουν την έννοια των λέξεων φοβάμαι, τρομάζω και νιώθω ασφαλής, να καταλάβουν ότι πρόκειται για αντίθετα συναισθήματα, αλλά και να αντιλη­φθούν ότι τα συναισθήματα, συχνά, αλλάζουν. Κάτι που μας φόβιζε, μπορεί να μην είναι πλέον τόσο τρομαχτικό.
Οι φόβοι των παιδιών είναι φυσική διαδικασία στην ανάπτυξη τους. Εμφανίζονται πολλές φορές ξαφνικά και εξαφανίζονται με το πέρασμα του χρόνου. Τα παιδιά συχνά τρομάζουν από πολλά πράγματα: το σκοτάδι, ένα κακό όνειρο, ένα ζώο, φωνές, απειλές. Επίσης, σκέψεις που τα τρομά­ζουν είναι περιπτώσεις, όπως:
?   Να χαθούν ή να τα αφήσουν κάπου μόνα.
?   Να μετακομίσουν μακριά από τους φίλους τους.
?   Να χάσουν κάποιο φίλο τους.
?   Να βιώσουν το θάνατο ενός γονιού ή αδελφού.
?   Να χωρίσουν οι γονείς τους.
?   Να μη γίνουν αποδεκτά από τους συνομηλίκους τους.
?   Να γίνουν αντικείμενα κοροϊδίας.
Καθένα από τα παραπάνω αρκεί, για να προξενήσει μεγάλο φόβο σε ένα μικρό παιδί.
Το να ονοματίσουν το συναίσθημα τους, όταν τα παιδιά φοβούνται, βοηθάει πολύ. Στο νηπιαγω­γείο τα ενθαρρύνουμε να απευθύνονται σε έναν ενήλικα (γονείς ή άλλους συγγενείς ή εκπαιδευ­τικούς) κάθε φορά που φοβούνται κάτι. Τα ενθαρρύνουμε, επίσης να χρησιμοποιούν τις τεχνικές χαλάρωσης που έχουν μάθει. Βεβαίως, οι φόβοι των μικρών παιδιών, αν και συχνά φαντάζουν σε έναν ενήλικα μικροί, ασήμαντοι ή ακόμη και αστείοι, ωστόσο, πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας ότι είναι για εκείνα πραγματικοί και ότι τα ανησυχούν πολύ. Ποτέ να μην κοροϊδεύετε ένα παιδί που φοβάται, ακόμα και αν ο φόβος του σας φαίνεται γελοίος. Άλλωστε, μην ξεχνάτε ότι ο στόχος δεν είναι να μάθει το παιδί να μη φοβάται τίποτα, αλλά να διαχωρίζει τους πραγματικούς από τους φανταστικούς κινδύνους.
Μια πηγή φόβου για τα μικρά παιδιά, είναι η τηλεόραση, με τη βία που προβάλλει.. Τα παιδιά δεν μπορούν πάντα να διαχωρίσουν την πραγματικότητα από τη φαντασία και επηρεάζονται πολύ. Μερικά μεγαλύτερα παιδιά αντέχουν να βλέπουν ατυχήματα, τραυματισμούς και φόνους, δίχως να επηρεάζονται και  άλλα παιδιά αναστατώνονται και «βασανίζονται» από σκηνές που είδαν, ειδικά λίγο πριν την ώρα του ύπνου. Γι’ αυτό πρέπει να κρίνετε κατά πόσο το παιδί σας μπορεί να αντέξει τη βία που βλέπει στην τηλεόραση, και να του επιτρέπετε αναλόγως να παρακολουθεί  ένα πρόγραμμα ή όχι. Να έχετε κατά νου, ότι τα παιδιά, μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν τους φόβους τους, παρατηρώντας πώς οι ενήλικες αντιμετωπίζουν τους δικούς τους. Ο τρόπος δηλαδή που παραδεχόμαστε τα συναισθήματα μας και βρίσκουμε διέξοδο στους φόβους μας αποτελεί το μέτρο που θα ακολουθήσουν και τα παιδιά, όταν βρεθούν αντιμέτωπα με τις δικές τους κρίσεις.
Καλλιεργήστε, λοιπόν, στο παιδί σας τη σιγουριά ότι θα έχει τη στήριξή σας όποτε τη χρειαστεί. Μερικές χρήσιμες υποδείξεις, είναι και οι παρακάτω:
?  Να του πείτε ότι είναι φυσιολογικό να έχει φόβους και να του εξηγήσετε πως ακόμα και οι  «μεγάλοι» κάποιες φορές φοβούνται μερικά πράγματα.
?  Να μην είστε ούτε υπερπροστατευτικοί, αλλά ούτε και υπερβολικά φιλικοί με το παιδί σας Το να ξέρει ότι υπάρχουν όρια στη συμπεριφορά του, του δίνει ασφάλεια.
?  Να του πείτε ότι αυτοί οι φόβοι μεγαλώνοντας θα φύγουν και θυμίστε του πράγματα που φοβόταν παλαιότερα και τώρα πια δεν τα φοβάται.
?  Όταν του μαθαίνετε κάτι καινούργιο, όπως το κολύμπι χωρίς σωσίβιο ή το ποδήλατο χωρίς βοηθητικές ρόδες, να του δίνετε χρόνο και να  μένετε δίπλα του μέχρι να αισθανθεί έτοιμο να δοκιμάσει μόνο του.
?  Όταν διαπιστώσετε ότι φοβάται ένα συγκεκριμένο πράγμα, τότε να το βοηθήσετε να το πλησιάσει σταδιακά. Αρχίστε διαβάζοντας του σχετικές ιστορίες ή παραμύθια, συνεχίστε με παιχνίδια προσποίησης και τέλος, όταν διαπιστώσετε ότι το παιδί αισθάνεται αρκετά  άνετα με αυτά, φέρτε το σε επαφή με το πραγματικό αντικείμενο του φόβου του, μένοντα; όμως κοντά του και κρατώντας το αν χρειαστεί.
?  Καθοδηγήστε το, δίνοντας το παράδειγμα να κάνει διάλογο με τον εαυτό του για τους φόβους του.
?  Αφιερώστε χρόνο, για να ακούσετε τους φόβους του και δώστε του να καταλάβει ότι τους συμμερίζεστε.
?  Χρησιμοποιήστε λέξεις αλλά και πράξεις φροντίδας (μια αγκαλιά μπορεί να είναι το κα­λύτερο φάρμακο). Κάτι τέτοιο θα κάνει το παιδί σας να νιώσει ότι το καταλαβαίνετε και θα το βοηθήσει να αισθανθεί καλύτερα.
?  Διαβάστε του παραμύθια και ιστορίες, που περιγράφουν το πώς άλλα παιδιά ξεπέρασαν τους φόβους τους.
?  Χρησιμοποιήστε τους ήρωες στα παιχνίδια του (κούκλες, εάν πρόκειται για κορίτσι και . Μπάτμαν ή Σούπερμαν ή κάτι ανάλογο εάν πρόκειται για αγόρι) και παίξτε σενάρια όπου  οι ήρωες είχαν ανάλογους φόβους αλλά τους ξεπέρασαν.
?  Εάν διαπιστώνετε ότι ο φόβος του παιδιού το δυσκολεύει πολύ στον ύπνο τη νύχτα, τότε. είναι καλό να του δώσετε ένα αντικείμενο «φύλακα», το οποίο μπορεί να είναι ένα λούτρινο παιχνίδι (π.χ. ένας «μαγικός» αρκούδος που η δουλειά του είναι να φυλάει τα παιδιά, όταν κοιμούνται τη νύχτα), που θα κοιμάται μαζί του.
? Ακούστε τους φόβους του παιδιού σας και συζητήστε μαζί του για τους τρόπους που θα το βοηθήσουν να   τους διαχειρίζεται κατά τη διάρκεια του σχολείου, όταν δηλαδή εσείς δεν είστε εκεί. Βεβαιωθείτε ότι μας έχετε πει κάτι που νομίζετε ότι πρέπει να γνωρίζoυμε, ώστε να μπορούμε  και εμείς να το βοηθήσουμε.
Με εκτίμηση